Umumiy mulk – bu ikki yoki undan ortiq shaxslarning (mulkdorlarning) mulk huquqi asosida tegishli boʻlgan mol-mulk. Bunda mulk bir nechta shaxslar oʻrtasida taqsimlangan boʻladi.
Umumiy mulk quyidagi hollarda vujudga kelishi mumkin:
- Bir nechta shaxslar tomonidan birgalikda mol-mulk sotib olinganda;
- Meros taqsimlanganda (masalan, bir nechta merosxoʻr oʻrtasida);
- Er-xotin nikohda boʻlgan davrda orttirgan mol-mulklar;
- Qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda.
Fuqarolik kodeksiga koʻra, umumiy mulkning ikki turi mavjud:
- Ulushli mulk: Har bir mulkdorning ulushi aniq belgilangan boʻladi. Masalan, ikkita hamkor korxonani 60% va 40% nisbatda tashkil etishlari mumkin.
- Birgalikdagi mulk: Mulkdorlarning ulushlari oldindan belgilanmagan boʻladi. Odatda, er-xotinning nikoh davomida orttirgan mol-mulki birgalikdagi mulk hisoblanadi.
Umumiy mulkning quyidagi muhim jihatlari koʻzga tashlanadi:
- Umumiy mulkdan foydalanish va uni tasarruf etish barcha mulkdorlarning kelishuvi asosida amalga oshiriladi.
- Ulushli mulkda har bir mulkdor oʻz ulushini sotish, hadya qilish yoki garovga qoʻyish huquqiga ega.
- Birgalikdagi mulkni tasarruf etish uchun barcha mulkdorlarning roziligi talab etiladi.
