Ijara va autsorsing shartnomalari

Har qanday biznes oʻz faoliyatini yuritishda turli huquqiy munosabatlarga kirishadi. Ayniqsa, kompaniyaning oʻz ehtiyojlariga qarab bino yoki inshootni ijaraga olishi yoki ayrim xizmatlarni autsorsing asosida boshqa tashkilotga topshirishi keng tarqalgan amaliyotdir.

Ijara shartnomasi – bu kompaniyaning ofis, omborxona yoki ishlab chiqarish binosidan vaqtincha foydalanishi uchun tuziladigan shartnoma boʻlsa,
Autsorsing shartnomasi – muayyan xizmatlarni (IT, xavfsizlik, buxgalteriya va boshqalar) tashqi tashkilotlarga topshirish orqali biznes jarayonlarini optimallashtirish imkoniyatini beradi.

Bu ikki shartnoma oʻz mohiyatiga koʻra bir-biridan keskin farq qiladi va har biri oʻziga xos huquqiy hamda moliyaviy afzalliklarga ega. Quyida ushbu shartnomalar oʻrtasidagi asosiy farqlarni batafsil koʻrib chiqamiz.

1. Bino-inshoot ijara shartnomasi

Bu shartnoma boʻyicha ijara beruvchi oʻziga tegishli boʻlgan bino yoki inshootni vaqtinchalik egalik qilish va foydalanish uchun ijarachiga topshiradi. Ijarachi esa buning evaziga ijara haqi toʻlaydi.

Asosiy jihatlari:

• ✅ Mulk huquqi oʻzgarmaydi – bino yoki inshoot mulkdordan ijarachiga oʻtmaydi, faqat vaqtinchalik egalik qilish va foydalanish huquqi beriladi.
• ✅ Toʻlov asosida amalga oshiriladi – ijarachi oldindan kelishilgan ijara haqini toʻlab boradi.
• ✅ Muddatli shartnoma – ijara muddati aniq belgilangan boʻladi.
• ✅ Maʼlum maqsad uchun – ijara obyekti oldindan belgilangan maqsadda foydalanish sharti bilan beriladi (masalan, ofis, omborxona, ishlab chiqarish zavodi).

2. Autsorsing shartnomasi

Autsorsing – bu biror bir kompaniya yoki tashkilot oʻzining ayrim funksiyalarini (masalan, buxgalteriya, xavfsizlik, IT xizmatlari) tashqi tashkilotga (autsorsing provayderiga) topshirishi haqida tuziladigan shartnoma.

Asosiy jihatlari:

• ✅ Xizmat koʻrsatish – bunda mulk yoki bino emas, balki xizmatlar taqdim etiladi.
• ✅ Mulk huquqi yoʻq – autsorsingda mijoz hech qanday bino yoki inshootga egalik qilmaydi, faqat xizmat oladi.
• ✅ Uzoq muddatli hamkorlik – odatda autsorsing shartnomalari uzoq muddatga tuziladi va kompaniyaning operatsion faoliyatining bir qismini qamrab oladi.
• ✅ Xarajatlarni kamaytirish – kompaniya autsorsing orqali oʻz faoliyatining ayrim qismlarini boshqa tashkilotga berib, xarajatlarni kamaytiradi.

Farqlarni taqqoslash:

Xulosa:

• Agar kompaniya faqat bino yoki inshootdan foydalanish uchun shartnoma tuzsa, bu ijara shartnomasi boʻladi.
• Agar kompaniya maʼlum xizmatlarni (masalan, xavfsizlik, IT, buxgalteriya, yuridik xizmat, ovqatlanishni tashkil etish) tashqi tashkilotga topshirsa, bu autsorsing shartnomasi hisoblanadi.